یکی از اقتضانات زندگی مدرن برای شهروندان هر جامعه ای الزام به داشتن هویتی رسمی تحت نظارت مقامات است . هویتی که دولتها شهروندان را با آن شناسایی میکنند و منبعی است برای تقسیم مسئولیتها و همچنین بهرهمندی از خدمات جامعه اولین سند شناسنامه در ایران ۱۰۱ سال پیش یعنی در ۱۲۹۷ هجری شمسی صادر شد که تابعیت آنها بر اساس ماده ۹۷۶ قانون مدنی محرز باشد عموما شهروندان ایرانی مشکلی در دریافت اوراق هویتی مثل شناسنامه نبایستی داشته باشند متاسفانه تعدادی از هموطنانمان در سیستان وبلوچستان نتواسته انداز مراجع قانونی برای خود اورق هویتی تهیه کنند حدود یک پليون بی شناسنامه در ایران وجود دارد که ۴۰۰ هزار نفر از آنها را کودکان تشکیل میدهند به احتمال بسیار زیاد و بنابر گفته نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس شورای اسالمی هزاران تن از این افراد بی شناسنامه در استان سیستان و بلوچستان زندگی میکنند نکته بسیار مهم در بحث فقدان شناسنامه و اوراق هویتی این است که این مسئله صرفا یک بحث پیش پا افتاده حقوقی نیست و دارای ابعاد بسیار پیچیدهتری است . وقتی شخصی فاقد شناسنامه است اساسا از منظر قانون و همچنین از منظر تمام مراجع رسمی داخلی شهروند ایران شناخته نمیشود در صورتی که یک شخص در ایران زندگی کند اما ایرانی شناخته نشود زندگی آن شخص در ایران غیر قانونی محسوب و حق و حقوق قانونی فرد از او سلب می شود . چرا که قانون شخصی را دارای تابعیت آن کشورمیداند که دارای اوراق رسمی هویتی باشد . نتیجتا آن کشور از نظر حقوقی مثل خرید یا اجاره مسکن افتتاح حساب بانکی داشتن بیمه و تحصیل ، اشتغال و غیره را نمیدهد و در نتیجه حق اقامت این شخص دران کشور نیز با مشکل مواجه می شود . وظیفه حاکمیت در قبال شهروندان فاقد اوراق هویتی بر اساس ماده ۹۷۶ قانون مدنی ایران » کلیه ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تابعیت خارجی آنها مسلم باشد ایرانی محسوب میشوند متاسفانه دولت جمهوری اسلامی و سازمان ثبت احوال که بخشی از وزارت کشور دولت است در این زمينه کوتاهی کردهاند و با وجود اطالع رسانیهای بسیاری که کرده اند و با وجود اطالعرسانیهای بسیاری که اصحاب رسانه در این زمینه انجام داده اند مساعدت قابل توجه و سریعی در این زمینه انجام نشده است و همین موضوع باعث فسادوتباعی و جنایت در کشور خواهدشد مناطقی از بلوچستان ایران هزاران نفر وجود دارند که نامشان در اداره ثبت احوال به عنوان شهروندان ایران ثبت نشده شناسنامه ندارند . تاکنون نیز تالشهای این افراد برای گرفتن اوراق هویتی بینتيجه است آیا این مساله ، نقض حقوق شهروندی محسوب میشود ؟ طبق اصل ۳ قانون اساسی بند ۱ و ۳ و ۹ ایجاد محيط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با كليه مظاهر فساد و تباهی آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح ، و تسهیل و تعمیم آموزش عالی . رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه ، در تمام زمینه های مادی و معنوی اما با توجه به این حقیقت که کودکان بخش اعظمی از ایرانیان فاقد شناسنامه و اوراق هویتی را تشکیل میدهند ذکر این نکته حائز اهمیت است که ماده ۸ « کنوانسیون که کشور ایران هم جزو متعاهدين این حقوق کودک کنوانسیون است به راحت از حق کودکان در داشتن اوراق هویتی دفاع میکند و مقرر میدارد : » دول متعاهد متعهد میشوند تا به حق کودکان در نگه داشتن هویت خود که شامل ملیت ، نام و روابط خانوادگی آنهاست احترام بگذارند همچنین این کنوانسيون وظيفه دولت های عضو در کمک به کودکانی که از تمام یا بخشی از هویت خود بنا به دالیلی محروم شده اند را توصیه و آنها را به فراهم آوردن تسهیلاتی برای حفاظت یا از نو ساختن هویت قانونی کودکان داللت میکنیماده ۱۵ : حق انتخاب مليت الف ) هر کس حق دارد ، که دارای تابعیت باشد . ب ) احدی را نمی توان خود سرانه از تابعیت خود یا از حق تغییر تابعیت محروم کرد دیگر اسناد مهم بین المللی که علی رغم اهمیت فراوان اما ضمانت اجرا ندارد ، سند » اهداف توسعه پایدار است که متاسفانه اجرای آن با سنگ اندازی برخی نهادها از جمله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در ایران دچار مشکل شده است بنده از ماده ۱۶ این سند می گوید تا سال ۲۰۳۰ در تمام جهان باید همه افراد دارای مدرک شناسایی از جمله شناسنامه یا به عبارتی برگ والدت باشند . . با توجه به اینکه حکومت از دادن اوراق هویتی به برخی از شهروندان بلوچ خودداری میکند ، اخيرا شنیده میشود که به کسانی که غیر ایرانی هستند اما در جنگهای منطقهای ، در سوریه و عراق یا جاهای دیگر به ) ) حمایت از نیروهای مورد حمایت ایران جنگیدهاند ، تابعیت ایرانی میدهد ، آیا از لحاظ قانونی این مسئله دارای ایراد نیست ؟ دولت حسن روحانی در سالهای گذشته منشور حقوق شهروندی را منتشر کرده است . چقدر در این منشور به حقوق چنین افرادی که فاقد اوراق هویتی هستند توجه شده است ؟ با توجه به اینکه برخی کودکان بیشناسنامه ی بلوچ ایران ، نمیتواند از خدماتی مانند آموزش و بهداشت بهرهمند شوند ، آیا این ، نقض تعهدات بینالمللی ایران ، مانند کنوانسیون حقوق کودک نیست ؟ وحالا اقای روجانی و صاحبان قدرت تکلیف شهروندان بی هویت چه خواهدشد.
منتشر شده در ماهنامه حق ما انسان ها
در آذر ماه ١٣٩٨
انديشه آفرين
No comments:
Post a Comment